پیشینه تحقیق و مبانی نظری سرمایه اجتماعی


پیشینه تحقیق و مبانی نظری سرمایه اجتماعی

 

 

 

 

مبانی نظری و پیشینه تحقیق سرمایه اجتماعی

شرح مختصر:

سرمایه اجتماعی

مقدمه:

امروزه، در كنار سرمايه هاي انساني، مالي و اقتصادي، سرمايه ديگري به نام سرمايه اجتماعی(SOCIAL CAPITAL) مورد بهره برداري قرار گرفته است. اين مفهوم به پيوندها، ارتباطات ميان اعضاي يك شبكه به عنوان منبع باارزش اشاره دارد كه با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضا مي شود. سرمايه اجتماعي كه صبغه اي جامعه شناسانه دارد، به عنوان يك اهرم توفيق آفرين مطرح و مورداقبال فراوان نيز واقع شده است. ســرمايه اجتماعي، بستر مناسبي براي بهره وري سرمايه انساني و فيزيكي و راهي براي نيل به موفقيت قلمداد مي شود. مديران وكساني كه بتوانند در سازمان، سرمايه اجتماعي ايجاد كنند، راه كاميابي شغلي و سازماني خود را هموار مي سازند. از سوي ديگر، سرمايه اجتماعي به زنــــــدگي فرد، معني و مفهوم مي بخشد و زندگي را ساده تر و لذت بخش تر مي سازد. امروزه سرمايه اجتماعي، نقشي بسيار مهمتر از سرمايه فيزيكي و انساني در سازمانها و جوامع ايفا مي كند و شبكه هاي روابط جمعي و گروهي، انسجام بخش ميان انسانها، سازمانها و انسانها و سازمانها با سازمانها مي باشد. در غياب سرمايه اجتماعي، ساير سرمايه ها اثربخشي خود را از دست مي دهند و بدون سرمايه اجتماعي، پيمودن راههاي توسعه و تكامل فرهنگي و اقتصادي، ناهموار و دشوارمي شوند.  
در ديدگاههاي سنتي مديريت توسعه سرمايه هاي اقتصادي، فيزيكي و نيروي انساني مهمترين نقش را ايفا مي كردند اما در عصر حاضر براي توسعه بيشتر از آنچه به سرمايه اقتصادي، فيزيكي و انساني نيازمند باشيم به «سرمايه اجتماعي نيازمنديم، زيرا بدون اين سرمايه استفاده از ديگر سرمايه ها به طور بهينه انجام نخواهدشد. در جامعه اي كه فاقد سرمايه اجتماعي كافـــي است. ساير سرمايه ها ابتر مي مانند و تلف مي شوند. از اين رو موضوع سرمايه اجتماعي به عنوان يك اصل محوري براي دستيابي به توسعه محسوب شده و مديراني موفق قلمداد مي گردند كه بتوانند در ارتباط با جامعه به توليد و توسعه سرمايه اجتماعي بيشتر نايل گردند.

2-2-2- تاریخچه سرمایه اجتماعی

واژه و مفهوم سرمایه اجتماعی سابقه طولانی در علوم اجتماعی دارد،ولی سابقه این اصطلاح به معنایی که امروزه بکار می رود به 80 سال پیش و نوشته های لیدا جی هانیفان[1]،سرپرست وقت مدارس ایالت ویرجینیای غربی در آمریکا بر می گردد. او در توضیح اهمیت مشارکت در تقویت حاصل کار مدرسه، مفهوم سرمایه اجتماعی را مطرح کرد و در وصف آن چنین می گوید :”چیز ملموس که بیشترین آثار را در زندگی روزمره مردم دارد، حسن نیت،رفاقت، همدلی و معاشرت اجتماعی است.دربین خانواده ها و افراد که سازنده واحد اجتماعی اند،اگر کسی با همسایه اش و همسایه اش با دیگر همسایگانش  تماس داشته باشد، حجمی از سرمایه اجتماعی انباشته خواهد شد که ممکن است بلافاصله نیازهای اجتماعی را برطرف سازد و شاید حاصل ظرفیت بالقوه ای باشد که برای بهبود اساسی شرایط زندگی کل اجتماع کفایت کند(Putnam,1999:138).

بعد از هانی فان اندیشه سرمایه اجتماعی تا چندین دهه ناپدید شد، ولی در دهه 1950میلادی، سیلی،سیم، لوزلی( گروهی از جامعه شناسان شهری کانادایی)، در دهه 1960میلادی، هومانسن (یکی نظریه پردازان در موضوع مبادله) و جین جاکوب (یک استاد مسائل شهری) و در دهه 1970میلادی، اقتصاددانی به نام لوری آن را دوباره احیا و در مباحث خود مطرح کردند.شایان توجه است که هیچ یک از این موضوع بنویسندگان از آثار قبلی که درباره این موضوع به رشته تحریر درآمده بود،ذکری به میان نیاورده اند، ولی همگی همان اصطلاح سرمایه اجتماعی را به کار برده و بدینوسیله اهمیت پیوندهای اجتماعی را در آن خلاصه کنند. با این حال مطالعات دانشمندانی مانند پوتنام، کلمن، فوکویاما و بوردیو و… الهام بخش اکثر کارهای جاری شده است. رابرت پوتنام دانشمند علوم سیاسی ، نفر بعدی بود که بحثی قویی را در مورد سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی هم در ایتالیا ،هم در ایالات متحده آغاز کرد(Fukuyama,1990:10) . به هر حال کاربرد این مفهوم به تدریج از دهه 1990 به این سو در پایان نامه ها و مقالات دانشگاهی به ویژه در رشته های جامعه شناسی، اقتصاد، سیاست و آموزش – با کارهای افرادی همچون جیمز کلمن، پیر بوردیو، رابرت پوتنام، فرانسیس فوکویاما افزایش یافته است.(Wall, 1998:259).

3-2-2- تعریف سرمایه اجتماعی

سرمایه اجتماعی مفهوم نسبتا جدیدی در علوم اجتماعی است و به طور خلاصه به معنای “هنجارها و شبکه هایی است که امکان مشارکت مردم در اقدامات جمعی به منظور کسب سود متقابل را فراهم می کند” و با شیوه هایی همچون سنجش سطح اعتماد اجتماعی و سطوح عضویت در انجمن های مدنی رسمی و غیررسمی قابل اندازه گیری است. سرمایه اجتماعی مفهوم ترکیبی است که “موجودی” یا میزان این هنجارها و شبکه ها را در یک جامعه و در یک مقطع زمانی خاص تشریح می کند. رابطه متقابل، رفتار غیر خودخواهانه و اعتماد نمونه هایی از این هنجارها هستند. این شبکه ها ممکن است رسمی یا غیر رسمی باشند. از این منظر سرمایه اجتماعی یکی از عناصر مهم قدرت” جامعه مدنی” یا ظرفیت جامعه برای مدیریت خویش از طریق فعالیت های گروهی غیررسمی، داوطلبانه، غیردولتی( وغیر انتفاعی) است. تعاريف ارايه شده ازسرمايه اجتماعي دلالت بر چند بعدي بودن اين مفهوم دارد.يكي ازپژوهشگران چنين اشاره مي كند كه مفهوم سازي ابعاد سرمايه اجتماعي درواژگان جداگانه ( بدون در نظر گرفتن ارتباط وتعامل ميان اين ابعاد) منجربه شكست پژوهش هاي تجربي خواهدشد (Newton , 1997: 115)  . ناتوانی در تبیین و طراحی سوالات تجربی در ارتباط با تعامل ميان اين ابعاد موجب ايجاد محدوديت درشناخت مفهوم واحدي ازسرمايه اجتماعي خواهد شد (Wendy,2000:3).

با اینکه مفهوم سرمایه اجتماعی از عمر چندان طولانی برخوردار نیست اما دانشمندان زیادی به الفاظ متفاوت سرمایه اجتماعی را تعریف کرده اند ،اما به نظرمی رسد بعضی این قافله را بیشتر به جلو رانده اند و مطالعات این دانشمندان مانند پوتنام ،کلمن، فوکویاما، وبوردیو، الهام بخش اکثر کارهای جاری شده است.به همین منظور ابتدا نظرات ایشان را در تعریف سرمایه اجتماعی بیان کرده و سپس بطور خلاصه نظریات دیگراندیشمندان را نیز بیان می کنیم . پوتنام[2] سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از مفاهیم مانند اعتماد، هنجارها وشبکه ها می داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه می شود و در نهایت منافع متقابل آنها را تامین خواهد کرد. از نظر وی اعتماد و ارتباط متقابل اعضا در شبکه ها به عنوان منافعی هستند که در کنش های اعضای جامعه موجود است(Putnam, 2006:245).

بوردیو[3]می گوید سرمایه اجتماعی، جمع منابع بالقوه یا واقعی است که حاصل شبکه های بادوام از روابط کمابیش نهادینه شده آشنایی و شناخت متقابل، یا به بیان دیگر عضویت در گروه است. شبکه ای که هر یک از اعضای خود را از پشتیبانی سرمایه اجتماعی برخوردار می کند و آنان را مستحق اعتبار می کند. این روابط ممکن است فقط در حالت عملی در مبادلات مادی یا نمادینی که آنان را در حفظ آن روابط کمک می کند، وجود داشته باشد(Bourdieue,1986:249).

کلمن[4] برای تعریف سرمایه اجتماعی از کارکردهای آن کمک گرفت و تعریفی کارکردی از سرمایه اجتماعی ارائه داد و نه تعریفی ماهوی.بدین گونه که سرمایه اجتماعی شامل چارچوب اجتماعی است که موجب تسهیل روابط میان افراد درون این چارچوب می شود و فقدان آن ممکن است در دستیابی به یک هدف عین هزینه بیشتری را به افراد جامعه تحمیل  می کند(Coleman,1999:256).

فوکویاما [5]سرمایه اجتماعی را شکل ونمونه ملموسی از یک هنجار غیر رسمی می داند که باعث ترویج همکاری بین دو یا چند فرد می شود.هنجارهای تشکیل  دهنده سرمایه اجتماعی می توانند از هنجار روابط متقابل دو دوست گرفته تا آموزه های پیچیده ای همچونمسیحیت باشد (Fukuyama, 1990: 10).     

[1] Lyda Judson Hanifan

[2] Putnam

[3] Bourdieue

[4] Coleman

[5] Fukuyama

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

نکات مهم : پس از پرداخت وجه لینک دانلود به شما نمایش داده میشود و به ایمیل شما ارسال میگردد.

با 40% تخفیف

20000 تومان

12000 تومان

جهت خرید و دانلود فایل بر روی پرداخت آنلاین کلیک نمایید

تعداد صفحاتنوع فایلمقطع تحصیلیقیمت
43WORD - قابل ویرایشکارشناسی ارشد و دکترا12000 تومان

برچسب ها: , , , , , , , , , ,

مطالب مرتبط

ارسال نظر شما

• پر کردن تمامی موارد الزامیست

• ایمیل شما فقط برای مدیر سایت نمایش داده خواهد شد