پایان نامه سیر تحول اصل احتیاط نزد فقهای مذاهب و بررسی موارد فقهی آن

شرح مختصر:

مقدمه:
اصل احتیاط به عنوان یکی از اصول بسیار گسترده در فقه و اصول مذاهب به خصوص مذهب امامیه می‌باشد و اهمیّت آن تا حدّی است که بسیاری از احکام فقهی ما براساس این قاعده تبیین وتفسیر شده به طوری که اخباریون که فرقه‌ای از امامیه در طول تاریخ شمرده می‌شوند آن را به عنوان مهمترین اصل فقهی خود قلمداد کرده‌اند بنابر این بررسی سیر تحوّل احتیاط جایگاه مهمی در فقه و اصول خواهد داشت؛ لکن اهل سنت به اندازه امامیه به این اصل نپرداخته‌اند. آن چه مشهود است؛ در این موضوع تحقیقات گسترده‌ای انجام گرفته است اما اکثریت این تحقیقات به بررسی فنی و استدلالی و فروع قاعده احتیاط به صورت عربی، آن هم در امامیه پرداخته‌اند؛ اهمیت این تحقیق در بررسی سیر تحوّل این قاعده و نحوه‌ی شکل‌گیری آن، به صورت مقارنه‌ای و فارسی می‌باشد. از آن جا که این تحقیق از نوع بنیادی و با هدف دانش افزایی است در یک حوزه‌ی معرفتی خاص صورت می‌گیرد که می‌تواند بستر پژوهش‌های کاربردی واقع شود؛ بنابر این دستاورد این پژوهش علاوه بر استفاده در مجامع علمی و دانشگاهی و حوزوی می‌تواند به عنوان منبعی برای تحقیقات نظری و تئوری در سازمان‌ها و ارگان‌های قضایی قرار گیرد، و نهاد‌های وابسته به عنوان منبعی کارآمد در فقه و به تبع آن در حقوق مورد استفاده قرار دهند.
طرح تحقیق:
اصل «احتياط» که از آن به اصل «اشتغال» هم تعبير مي‌کنند يکي از اصول پرثمر عمليه در فقه اسلامي به طور عام و به ويژه فقه شيعه است. بر همين اساس است که در طول تاريخ فقهاي شيعه و تا حدودي هم فقهاي اهل سنت به آن پرداخته‌اند. البته سير تحوّل اين اصل در طول تاريخ بسته به نگاه‌ها و ديدگاه‌‌هاي فقهاي اسلام در اين باره است و مراد از سیر تحوّل بعد مغایر و مصداقی اصل است که در ضمن بررسی دیدگاه‌های فقها مذاهب در سیر تاریخ روشن می‌شود، بنابراین تفاوت دیدگاه‌ها در آثار فقها این سیر تحوّل را می‌سازد. بناي اين رساله بر اين است که ضمن تبيين اصل احتياط و اشتغال، سير تحوّل، ثمره اين اصل، ديدگاه‌هاي فقهاي اسلام، اعم از شيعه و سني، بررسي و در نهايت تبيين می‌شود.

فهرست مطالب:

گفتار اول: مفهوم شناسی

فصل اول:کلیات

مقدّمه. 2

طرح تحقیق.. 2

سئوال اصلی:3

سئوال‌های فرعی:3

فرضیه اصلی.. 3

پیشینه تحقیق.. 3

اهداف تحقیق.. 4

اهمّیت تحقیق.. 4

فایده تحقیق.. 4

نوع ، روش و روش گردآوری داده‌ و ابزارهای تحقیق.. 5

گفتار اول: مفهوم شناسی.. 5

اصل.. 5

مکلَّف و تکلیف… 6

احتیاط در لغت و اصطلاح.. 6

احتیاط در فقه و اُصول. 6

سير تحوّل و اصول عملیّه. 7

گفتار دوم: واضع علم اصول و اصل احتیاط.. 8

جایگاه اصل احتیاط.. 11

حجیّت انواع احتیاط.. 14

دیدگاه اخباریان و اصولیان در اصل احتیاط.. 16

1) نظریه اخباریان. 16

2) نظریه اصولیان. 16

شرایط احتیاط.. 17

1) مشهور اصولیان. 18

2) دیدگاه آخوند خراسانی.. 18

ملاک بازشناسی احتیاط مطلوب از نامطلوب.. 19

عوامل گسترش احتیاط‌های ناروا21

1) دریافت نادرست از آموزه‌های دین.. 21

2) استصلاح و احتیاط.. 23

3) وسواس علمی.. 25

4) بی‌توجّهی به مقاصد و روح شریعت.. 26

فصل دوم: اصل احتیاط در دوره تشریع (زمان حضرت رسول اکرم)

دلایل سهولت شریعت.. 27

گفتار اوّل: اصل احتیاط در قرآن. 30

زمينه‌هاى احتياط.. 30

اُمور حقوقى.. 31

اخبار و گزارش‌ها32

روابط اجتماعی.. 34

دورانديشي قرآن. 37

قاعده دفع ضرر احتمالی.. 38

احتیاط به معنای خاص… 39

الف) آیات نهی از سخن بدون علم.39

ب) اشارات آیات به تقوا و حقّ تقوا45

ج) آیات منع هلاکت نفس خویش… 48

د) آیات و رویارویی با شبهه. 49

گفتار دوّم: اصل احتیاط در سنّت نبوی.. 50

اصل اوّل عصمت.. 50

اصل دوّم. 51

اصل سوّم. 52

اصل چهارم. 53

اصل پنجم. 53

اصل ششم. 54

فصل سوم: اصل احتیاط در عصر صحابه و اهل بیت

گفتار اوّل: اصل احتیاط و صحابه. 57

گفتار دوّم: اصل احتیاط و اهل بیت.. 62

الف ) روایاتی که نهی از سخن بدون علم می کند. 62

ب) روایات دوری از شبهات.. 63

ج) روایات ترغیب و دعوت به احتیاط.. 66

صفات زاهد. 66

سفارش به احتیاط در حقوق.. 69

شكار دسته جمعى، سفره همگانى‏.. 69

خریدو فروش… 71

احتیاط در امر دین.. 72

فصل چهارم: اصل احتیاط نزد فقهای شیعه و اهل سنت

گفتار اوّل: بررسی اصل احتیاط از عصرغیبت کبری تا عصر علامه حلّی.. 75

گفتار دوّم: بررسی اصل احتیاط از عصر علامه حلّی تا آخوند خراسانی.. 78

گفتار سوّم: بررسی اصل احتیاط نزد اخباریان. 86

گفتار چهارم: سیر تحوّل اصل احتیاط نزد فقهاء اهل سنّت.. 90

مذهب حنفی.. 90

مذهب مالکی.. 95

مذهب حنبلی.. 96

مذهب شافعی.. 99

فصل پنجم: بررسی احتیاط های موجود در فقه

توجیه احتیاط­های ناپسند. 110

درنگی در شرایط احتیاط.. 118

اقسام شرایط احتیاط.. 119

بازتاب شرایط مختلف در نوع استنباط.. 121

اجتهاد نارسا، احتیاط ناروا123

حقیقت اجتهاد. 124

نتیجه گیری.. 126

پی نوشت‌ها127

کتابنامه. 132

نکات مهم : پس از پرداخت وجه لینک دانلود به شما نمایش داده میشود و به ایمیل شما ارسال میگردد.

با 8% تخفیف

14000 تومان

13000 تومان

جهت خرید و دانلود فایل بر روی پرداخت آنلاین کلیک نمایید